Οι καρδιές σώζονται με τα δεδομένα – όχι με την ιδεολογία
Η Greek Vapers Alliance (GVA) είναι η επίσημη φωνή των Ελλήνων και Κυπρίων καταναλωτών εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης. Εκπροσωπούμε την εμπειρία χιλιάδων ενήλικων πρώην καπνιστών που κατάφεραν να αφήσουν πίσω τους τα τσιγάρα με τη βοήθεια άκαπνων εναλλακτικών, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Σήμερα, αυτοί οι άνθρωποι απολαμβάνουν μια ζωή μακριά από τον καπνό και τις βλάβες του, έχοντας μειώσει σημαντικά τους κινδύνους για την καρδιά και τη συνολική τους υγεία.
Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία της ΕΕ για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων, της πρώτης αιτίας θανάτου στην Ευρώπη. Η θεραπεία από μόνη της δεν αρκεί· η πρόληψη πρέπει να είναι στο επίκεντρο, με στοχευμένες παρεμβάσεις στους πραγματικούς παράγοντες κινδύνου: το κάπνισμα, τη βλαβερή κατανάλωση αλκοόλ, τις ανθυγιεινές διατροφές, την ατμοσφαιρική ρύπανση, το χρόνιο στρες και τις κοινωνικές ανισότητες.
Παράλληλα, μας ανησυχούν υπερβολικά πατερναλιστικές προσεγγίσεις που παραβλέπουν τη σύγχρονη επιστήμη, τις αποδεδειγμένες πρακτικές μείωσης της βλάβης και την ανάγκη για τεκμηριωμένες, αναλογικές πολιτικές.
Οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ταυτόσημοι. Το κάπνισμα προκαλεί σημαντική καρδιαγγειακή βλάβη, αλλά η επιστήμη δείχνει ότι η κύρια πηγή του καπνιστικού καρδιαγγειακού κινδύνου είναι η καύση του καπνού-όχι η νικοτίνη. Η νικοτίνη προκαλεί κυρίως προσωρινές αυξήσεις σε καρδιακό ρυθμό και αρτηριακή πίεση, χωρίς τη μακροχρόνια αγγειακή βλάβη που προκαλεί ο καπνός. Μελέτες υποδεικνύουν ότι όταν οι καπνιστές μεταβαίνουν πλήρως στο άτμισμα, εμφανίζουν βελτιωμένη αγγειακή λειτουργία μέσα σε μόλις έναν μήνα.
Για χιλιάδες Έλληνες, όπως και για εκατομμύρια Ευρωπαίους, η μετάβαση σε αυτές τις εναλλακτικές υπήρξε ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος διακοπής του καπνίσματος. Η απαγόρευση ή η υπερφορολόγηση αυτών των προϊόντων δεν μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο – τον αυξάνει, αν οι άνθρωποι επιστρέψουν στο κάπνισμα.
Η Ελλάδα έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το κάπνισμα. Παρά τη μείωση των ποσοστών τα τελευταία χρόνια, η χώρα μας παραμένει ανάμεσα στις πρώτες στην Ευρώπη, και το κάπνισμα ευθύνεται για σημαντικό μερίδιο θανάτων. Είναι λοιπόν απαραίτητη μια αποτελεσματική πολιτική δημόσιας υγείας. Στην Ελλάδα, τα δεδομένα δείχνουν ότι η μείωση της βλάβης λειτουργεί. Εκατοντάδες χιλιάδες καπνιστές στη χώρα μας δεν θα μπορούσαν ποτέ να διακόψουν χωρίς πρόσβαση σε αυτές τις εναλλακτικές. Πράγματι, ερευνητικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας παγκοσμίως, με πάνω από το 60% των ατμιστών να έχουν διακόψει το τσιγάρο. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους, αναπνέουν ευκολότερα, έχουν περισσότερη ενέργεια και μειώνουν τον καρδιαγγειακό τους κίνδυνο. Αν η ΕΕ παραβλέψει τέτοιες αλλαγές στον τρόπο ζωής, κινδυνεύει να χάσει μία από τις πιο αποδοτικές και αποτελεσματικές ευκαιρίες για τη βελτίωση της καρδιακής υγείας στην Ελλάδα.
Υποστηρίζουμε μια ευρωπαϊκή πολιτική που θα ενημερώνει και θα ενδυναμώνει τους πολίτες. Η ενίσχυση του εγγραμματισμού υγείας βοηθά τους πολίτες να κατανοούν σωστά τον κίνδυνο· η μείωση της βλάβης προσφέρει έναν πρακτικό δρόμο για ενήλικες που δεν τα καταφέρνουν με τις συμβατικές μεθόδους διακοπής· και η ρύθμιση πρέπει να αντανακλά τον κίνδυνο του προϊόντος. Ειδικότερα, για ενήλικες που δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα με τις επίσημες, εγκεκριμένες, τεκμηριωμένες μεθόδους (φαρμακοθεραπεία και συμβουλευτική), πρέπει να υπάρχει αξιόπιστη ενημέρωση και πρακτική πρόσβαση στο άτμισμα και σε άκαπνες εναλλακτικές, με ισχυρά μέτρα προστασίας για ανηλίκους και αυστηρά πρότυπα ποιότητας.
Πριν υιοθετηθεί οποιοδήποτε σημαντικό μέτρο, πρέπει να υπάρχει πλήρης Εκτίμηση Επιπτώσεων. Να ξεκινά με πιλοτικές εφαρμογές μικρής κλίμακας, με σαφείς στόχους και χρονοδιαγράμματα· αν δεν αποδίδουν, να τερματίζονται. Να παρέχεται στοχευμένη στήριξη σε ευάλωτες ομάδες μέσω της πρωτοβάθμιας φροντίδας (κέντρα υγείας, οικογενειακοί ιατροί). Η φορολογία και οι κανόνες πρόσβασης πρέπει να ακολουθούν τον πραγματικό κίνδυνο κάθε προϊόντος, ώστε τα νόμιμα και λιγότερο επιβλαβή προϊόντα για ενήλικες να είναι σταθερά ευκολότερα διαθέσιμα και πιο προσιτά από τα τσιγάρα. Η πολιτική υγείας πρέπει επίσης να συνδέεται με τη βιωσιμότητα, καθώς το κάπνισμα βλάπτει και το περιβάλλον.
Η στρατηγική της ΕΕ θα πρέπει να βασίζεται σε τρεις βασικές αρχές:
- Σαφής διάκριση ανάμεσα στη νικοτίνη και τον καπνό.
- Αναγνώριση της μείωσης της βλάβης ως εργαλείου δημόσιας υγείας.
- Ενδυνάμωση, όχι εξαναγκασμός – ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες.
Η καρδιαγγειακή πολιτική δεν πρέπει να αστυνομεύει τρόπους ζωής· πρέπει να καθιστά τις καλύτερες επιλογές ευκολότερες και βιώσιμες. Οι καρδιές σώζονται με τα δεδομένα – όχι με την ιδεολογία.
